مراسم چای ژاپنی که به نام چانویو، چادو یا سادو نیز شناخته می‌شود، چیزی فراتر از تهیه چای است. این مراسم یک مراسم گروهی است و جز هنرهای ژاپنی است. چه از علاقه‌مندان به چای باشید و چه صرفا در مورد سنت‌ها کنجکاو باشید، مراسم چای در ژاپن نگاهی اجمالی به میراث فرهنگی این کشور دارد. همراه ما باشید تا به تاریخچه، عناصر کلیدی و آنچه این عمل را واقعا خاص می‌کند، بپردازیم.
در این مقاله می‌خوانید
چای در فرهنگ و تاریخ ژاپن
مراسم چای ژاپنی تهیه، سرو و نوشیدن چای به روشی تشریفاتی است که برای ارتقای رفاه، ذهن آگاهی و هماهنگی استفاده می شود. خود چای یک چای سبز پودری به نام ماچا است. هدف از مراسم چای ژاپنی ایجاد پیوند بین میزبان و مهمان و همچنین کسب آرامش درونی است. مراسم چای در فرهنگ مردم ژاپن بسیار مهم است، زیرا در بیشتر تاریخ فقط توسط راهبان ذن نخبه و جنگ سالاران نجیب انجام می شد.
مراسم چای همچنین یک فعالیت فرهنگی بسیار مهم است که ترکیبی از سکوت، احترام و پاکسازی نمادین است. در حالی که امروزه برخی از ژاپنی ها مراسم چای را صرفا به عنوان یک سرگرمی انجام می‌دهند، اکثر مردم آن را نوعی هنر سنتی می‌دانند و آن را هنر چای می‌نامند. ممکن است شخص مجبور باشد سال‌ها صرف تمرین کند تا در نهایت به نقطه‌ای برسد که بتواند تک تک مراحل را با تلاش ذهنی بسیار کمی انجام دهد. این طرز تفکر در مورد هنرهای رزمی و دیگر آداب و رسوم و سنت‌های ژاپنی نیز صدق می‌کند.
مراسم چای ژاپنی در زبان ژاپنی نام های زیادی دارد: چانویو، سادو یا اوچا که به معنای راه چای است. “راه ” مخفف راه درست یا راه کاملی است که به بیداری و آرامش می‌انجامد. طبق باورهای ژاپنی، انجام کاری که معمولی به نظر می‌رسد بهترین راه برای روشن شدن است، تا زمانی که اجراکننده از رویه‌ها و “فرم‌ها” کامل پیروی کند. این مراسم تاریخچه‌ای طولانی هزار ساله دارد و با تاجران چای در چین ارتباط دارد. راهبان ژاپنی برای اولین بار برگ‌های چای را در زمان سلسله تانگ چین (618 پس از میلاد – 907 پس از میلاد) و دوره نارای ژاپنی آوردند و فقط از آنها در معابد خود برای خدمات مذهبی استفاده کردند.
کشیشی به نام Myōan Eisai این باور را گسترش داد که چای سبز می‌تواند برای دارو استفاده شود و با نوشیدن منظم آن از سلامتی شما اطمینان حاصل می‌شود. در آن زمان، چای بیشتر به عنوان دارو استفاده می‌شد و فقط در دسترس حاکمان و خانواده‌های اصیل بود. بعدها راهبان ذن از برگ‌های چای برای بیدار ماندن در نمازهای آخر شب استفاده می‌کردند. به ویژه سامورایی‌ها از این عمل پیروی کردند و محبوبیت آن را گسترش دادند. بعدها، کشیش دیگری به نام موراتا شوکو که پدر مراسم چای نامیده می‌شود، با درست کردن چای پودری اهمیت و تشریفات بیشتری را به آن اضافه کرد تا دیگران از آن لذت ببرند. تمرکز او بر زیبایی شناسی به خوبی شناخته شد و به شدت بر مراسم چای که امروز می‌شناسیم، تاثیر می‌گذارد.
اما کسی که بنیانگذار مراسم چای شناخته می‌شود، مردی به نام سن نو ریکیو است که در اواخر دهه ۱۵۰۰ زندگی می‌کرد و جنگجویان زیادی را آموزش داد. او چهار اصل مراسم چای را معرفی کرد: وا، که، سی و جاکو (هماهنگی، احترام، خلوص و آرامش). او همچنین گل‌های مراسم چای و سبک مراسم وابی سابی را که تقریبا به معنای “سادگی بهترین است” را محبوب کرد. “راه چای” را نمی‌توان بدون خواندن اصول سن نو ریکیو درک کرد. متاسفانه، سن نو ریکیو به دستور نایب‌السلطنه، که شاگردش بود، به اعدام محکوم شد. دلیل آن تا امروز نامشخص است.
در طول سال‌ها، ژاپنی‌ها نوشیدن ساده چای را به مراسمی تبدیل کردند که در آن پیوند و آرامش ذهن به جنبه‌های اصلی تبدیل شد. در قرون وسطی، طبقه سامورایی از مراسم چای برای شکل‌گیری اتحادهای سیاسی استفاده می‌کردند. امروزه، مراسم چای به عنوان شکلی از هنر و سنت فرهنگی منحصر به فرد تمرین می‌شود.
زمان برگزاری مراسم چای ژاپنی برای بازدید
مراسم چای ژاپنی اغلب زمانی برگزار می‌شود که مهمانان برای جشن گرفتن تغییرات فصلی و مناسبت‌های خاص به اتاق چای کسی دعوت می‌شوند. در حالی که مراسم چای چینی معمولا در عروسی‌های چینی انجام می‌شود، مراسم چای ژاپنی برای جشن گرفتن شکوفه‌های گیلاس، برگ‌های پاییزی، فصل برداشت چای، آغاز سال نو و مناسبت‌های دیگر برگزار می‌شود.
مهم است به یاد داشته باشیم که مراسم چای ژاپنی هر روز برگزار نمی‌شود زیرا اکثر مردم به جای چای ماچای آسیاب شده، برگ‌های چای جوشیده می‌نوشند. بیشتر ژاپنی‌ها نیز اتاق مخصوص مراسم چای در خانه‌های خود ندارند. به همین دلیل است که مراسم چای عمدتا توسط علاقه‌مندان به مراسم چای و اعضای حلقه‌های مراسم چای در مدارس تمرین می‌شود. گاهی اوقات، معابد بودایی گردهمایی‌های فصلی مراسم چای را برگزار می‌کنند که در میان اعضای جامعه محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد محبوب است.
در حالی که افراد مبتدی می‌توانند در گردهمایی غیررسمی چای (چاکای) شرکت کنند، مراسم رسمی چای همراه با غذای کایسکی (چاجی) اجازه حضور آماتورها را نمی‌دهد. تجربه این سنت در کنار بازدید از سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی می‌تواند دید عمیق‌تری از ژاپن به همراه داشته باشد. در برنامه‌ریزی سفر، انتخاب گزینه مناسب برای خرید تور ژاپن می‌تواند تجربه‌ای راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر را فراهم کند.
معرفی مراکز و محل‌های برگزاری مراسم سنتی چای ژاپنی
مراسم چای در ژاپن یک تجربه فرهنگی بسیار قابل احترام است و مایکویا به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که از آن در سه شهر از نمادین‌ترین شهرهای این کشور لذت ببرند:
- کیوتو: یکی از بهترین مراسم چای کیوتو را در کیوتو نیشیکی یا کیوتو گیون کیومیزو تجربه کنید. از هنر تهیه چای لذت ببرید، یک کیمونوی زیبا بپوشید، مراسم چای 45 دقیقه طول می کشد و 22 دلار (48 دلار با کیمونو) هزینه دارد. در حالی که مراسم چای کیمونو از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر هر ساعت در مرکز شهر کیوتو در دسترس است، مراسم چای گیشا فقط یک بار در روز برگزار می شود. مراسم چای به طور سنتی به طور نشسته بر روی زمین انجام می شود اما می توانید تقاضای صندلی نیز داشته باشید.
- توکیو: با تجربه یک مراسم چای در آساکوسا، توکیو، از سرعت سریع پایتخت شلوغ ژاپن فرار کنید. از ظرافت مسالمت آمیز این سنت بی‌انتها با هدایت کارکنان انگلیسی زبان لذت ببرید و بازدید خود را با کرایه رایگان کیمونو افزایش دهید.
- اوزاکا: ترکیب منحصر به فرد آداب و رسوم باستانی و فضای پر جنب و جوش اوزاکا را کشف کنید. آرام باشید زیرا آیین های آرامش بخش مراسم چای شما را به زمانی دیگر می برد و ارتباطی به یاد ماندنی را با فرهنگ ژاپنی ارائه می دهد.
معروف‌ترین چایخانه در ژاپن، “کیمونو تی سرمونی مایکویا کیوتو” است که شعبه‌هایی در کیوتو، اوزاکا و توکیو دارد. در این چایخانه، بازدیدکنندگان می‌توانند هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۷ شب در جلسات مقدماتی مراسم چای به زبان انگلیسی یا ژاپنی شرکت کنند.
سایر چایخانه‌های معروف عبارتند از “تای آن” (قدیمی‌ترین چایخانه باقی‌مانده که توسط سن نو ریکیو ساخته شده)، “ایچیریکی چایا” (چایخانه‌ای که توسط سامورایی‌ها برای سرنگونی شوگان استفاده می‌شد)، و چایخانه شوکین تی. خوانندگان باید توجه داشته باشند که مراسم چای معمولا نیاز به دعوت از طرف میزبان دارد. مغازه‌های چای مانند ایپودو و کافه‌های چای مانند باغ‌های هاماریکیو که چشیدن چای را ارائه می‌دهند، چایخانه‌های سنتی نیستند.
مراسم چای ژاپنی یکی از آیین‌های سنتی و عمیق این کشور است که بازتابی از فرهنگ و فلسفه زندگی مردم ژاپن محسوب می‌شود. برای درک بهتر این مراسم و سایر جنبه‌های سفر به این کشور، مطالعه راهنمای سفر به ژاپن می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد.
مراحل مراسم چای ژاپنی
مراسم چای شامل تهیه چایخانه، شیرینی و خود چای است. سرو چای معمولا همراه با گپ زدن معمولی درباره تغییرات فصلی است. با این حال، در مرحله آماده سازی، شرکت کنندگان سکوت می کنند. به همین دلیل است که مراسم چای یک فعالیت مدیتیشن محسوب می شود. در مراسم چای، میزبان چای را آماده می‌کند و برای مهمانان سرو می‌کند اما نمی‌نوشد زیرا همه چیز برای میهمانان است. رویه مراحل مراسم چای ژاپنی در زبان ژاپنی temae نامیده می شود.
دو نوع مراسم چای وجود دارد: چاکای (مراسم غیر رسمی چای) و چاجی (مراسم رسمی چای). چاکای، که به عنوان گردهمایی معمولی مراسم چای نیز شناخته می شود، تنها 45 دقیقه طول می کشد، طرف دیگر چاجی شامل شرکت استادان ارشد چای و سرو غذای سنتی کایسکی است که می تواند تا 4 ساعت طول بکشد.
- به طور سنتی، چای خانه و باغ‌های احاطه شده تمیز و مرتب می شود. دعوت نامه برای مهمانان باید هفته ها قبل ارسال شود. خود اتاق چای نیاز به توجه ویژه دارد. هیچ صندلی و میزی وجود ندارد زیرا باید روی کف تاتامی بافته شده بنشینید. درها به طور سنتی از کاغذ ساخته می‌شوند و تمیز کردن نیاز به تعویض تشک و درب دارد. در یک مراسم چای کامل، از قبل با مهمانان ویژه مشورت می‌شد که چه نوع چای و چه غذایی باید سرو شود.
- روز قبل زمانی است که غذای کایسکی آماده می شود. این یک غذای سنتی ژاپنی است که معمولا شامل برنج، سبزیجات و سوپ است. همگی این غذاها از مواد با کیفیت بالا تهیه می‌شوند.
- شیرینی‌های ژاپنی معمولا برای تضاد با طعم تلخ چای تهیه می شوند. اگر قرار است افراد تازه وارد در مراسم چای حضور داشته باشند، غذاهای مدرن یا ساده تری تهیه می شود. آب گرم درست قبل از شروع مراسم آماده می شود و در کاما یا قابلمه آهنی قرار می گیرد.
- اولین قدم مراسم، پذیرایی از مهمانان در چایخانه است. میزبان یا تیشو در کاغذی را باز می‌کرد و همه ظروف را روی تشک‌های تاتامی آماده می‌کرد تا شروع شود (یا کمی بعد آورده می‌شود). انجام برخی حرکات به عنوان میزبان بسیار مهم است، مانند ایستادن در یک حرکت صاف و تعظیم. پس از نشستن همه، غذای کایسکی به مهمانان ارائه می شود. شیرینی ها پس از پایان غذا به مهمان اصلی شوکیاکو تقدیم می شوند. وقتی چای در شرف آماده شدن است، مهمان اصلی معمولا از میزبان می پرسد که این ظروف کجا درست شده و چه کسی آنها را درست کرده است.
- در حالی که چای در حال آماده شدن است، اکنون شروع مراحل تشریفاتی این مراسم است. به طور سنتی این مراسم در سکوت انجام می شود. ابتدا کاسه چای یا چاوان را برداشته و با لیسک چای داخل کاسه قرار می‌گیرد. در ادامه، ظرف چای یا ناتسومه در مقابل میزبان قرار می‌گیرد. یک پارچه ابریشمی تا می‌شود و روی ظرف چای را پاک می‌کند قبل از اینکه ظرف در مقابل آب سرد قرار داده شود. در حالی که میزبان هنوز پارچه ابریشمی را در دست دارد، چاشاکو یا قاشق چای برداشته و تمیز می‌شود. سپس قاشق چای روی ظرف چای قرار می‌گیرد.
- حالا همزن چای یا چاسن کنار ظرف چای گذاشته می‌شود. در حالی که درب قوری آهنی آب گرم باز می‌شود، ملاقه یا هیشاکو نگه داشته می‌شود. از ملاقه برای برداشتن یک پیمانه آب داغ و ریختن آن در کاسه چای استفاده می‌شود. سپس ملاقه روی قوری آهنی قرار می‌گیرد در حالی که میزبان به آرامی کاسه چای و همزن چای را با آب گرم تمیز می‌کند. این آب سپس در کاسه فاضلاب ریخته می‌شود. کاسه چای سپس با یک پارچه کتانی تمیز می‌شود.
- سپس قاشق چای و ظرف چای برداشته می‌شود. معمولا یک و نیم پیمانه چای یا ماچا در کاسه چای ریخته می‌شود. سپس دوباره ملاقه برداشته می‌شود و یک فنجان کامل آب داغ از کاما به آرامی در کاسه چای ریخته می‌شود. هر آب داغ باقی‌مانده به قوری آهنی برگردانده می‌شود.
- نشانه یک میزبان ماهر این است که چای به درستی تهیه شود زیرا سال‌ها طول می‌کشد تا بدانید چه مقدار ماچا و آب داغ لازم است. حالا همزن چای و کاسه چای برداشته می‌شود در حالی که میزبان به سرعت پودر چای را هم می‌زند. یک کف سبز کمرنگ تشکیل می‌شود و باید در مرکز کاسه قرار گیرد.
- حالا چای به مهمانان سرو می‌شود. میزبان لبه کاسه را برای آخرین بار تمیز می‌کند و آن را به مهمان اصلی تقدیم می‌کند. شوکیاکو جلو می‌رود و اول چای را می‌نوشد. او تنها مهمانی است که اجازه دارد درباره کیفیت چای نظر دهد.
اصول و آداب برگزاری مراسم سنتی چای ژاپن
آداب مراسم چای ژاپنی شبیه نشان دادن آداب اجتماعی اولیه مانند به موقع بودن، پوشیدن یک جفت جوراب تمیز و ساکت ماندن در طول مراسم است. علاوه بر این، شرکت کنندگان نباید فراموش کنند که هنگام ورود به ساختمان، کفش های خود را در بیاورند، تلفن همراه خود را در حالت بی صدا قرار دهند، به میزبان تعظیم کنند و از استفاده از عطرهای سنگین خودداری کنند.
انتظار می‌رود که شرکت کنندگان کیمونو بپوشند یا حداقل محافظه کارانه لباس بپوشند. پنهان کردن جواهرات و ساعت‌ها ایده‌آل است، اما ضروری نیست. در حالی که وقتی میزبان در حال تمیز کردن ابزار است، همه باید ساکت باشند، اما قرار است در پایان مراسم چای از کاسه‌ها و گل‌های فصلی تعریف کنند. وقتی میزبان گفتگو را آغاز می کند، موضوعات نباید در مورد مسائل شخصی باشد بلکه مربوط به مراسم چای و تغییرات فصلی باشد.
علاوه بر این، اکثر ژاپنی‌ها شیرینی‌های سنتی را در سه تکه می‌خورند و چای را در سه جرعه می‌نوشند. با این حال، خارجی‌ها لزوما نباید این موارد را به عنوان قوانین سختگیرانه در نظر بگیرند. از طرف دیگر، یک قانون ساده که اکثر مبتدیان نادیده می‌گیرند، ایجاد “صدای هورت کشیدن” پس از اتمام چای است که نشان می‌دهد مهمان نوشیدن چای را تمام کرده و از تمام آن لذت برده اند.
برای حضور در مراسم چای ژاپنی، سفر کنید!
تور ژاپن داناتریپس، توری تجربه گرا و مناسب افرادی است که می خواهند از منطقه امن خود خارج شوند و تجربه های جدید داشته باشند. علاوه بر بازدید ژاپن و مکان های دیدنی آن، سفر به ژاپن بدون مشاهده فرهنگ و شرکت در مراسمات سنتی ژاپن کامل نیست. داناتریپس به طور اختصاصی مراسم چای ژاپنی را در تور خود گنجانده است. پس این فرصت را از دست ندهید و همراه ما شوید.
